MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli, “Hesabı veren siyasettir, kararı veren de siyaset olmalıdır” diyerek Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın bağımsızlığının tartışmaya açılması daveti yaptı.
Partisinin küme toplantısında konuşan Bahçeli, hükümetin iktisat siyasetinin hakikat olduğunu söyledi. Bahçeli “Türkiye faiz kamburundan kurtulmalıdır” sözlerini kullandı.
Bahçeli iktisatla ilgili şu kelamları kullandı:
İktisat vasıtasıyla Türkiye’ye saldıranlara; dahası insanlarımızı faiz, kur, enflasyon sarmalına hapsetmek için uğraşanlara fırsat vermemek, müsaade etmemek kalbi vatan ve millet sevgisiyle çarpan herkesin ortak sorumluluğudur.
Enflasyon, mal piyasasında talep ve arz şartlarının belirlediği, toplumun ömür maliyetini gösteren makroekonomik bir büyüklüktür.
Şu anda global enflasyon süratli tırmanış halindedir.
Bu canavar temelde iki kaynaktan beslenmektedir, bunlar: Mal ve hizmet arzının toplam talep artışına yanıt verememesi durumunda ortaya çıkan talep-yönlü enflasyon; başkası de üretim maliyetlerinin artmasının beraberinde getirdiği arz-yönlü enflasyondur.
Enflasyon ile çaba siyasetlerinin geliştirilmesi ve bunların muvaffakiyete ulaşması, enflasyonun kaynağının hakikat tespit edilmesi ile yakından bağlantılıdır.
Fiyat istikrarının sağlanmasına ait hâkim görüş, para siyasetini öne çıkarmakta ve merkez bankalarını fiyat istikrarından sorumlu kurum olarak tanımlamaktadır.
1990’lı yılların başından itibaren fiyat istikrarı siyasetlerinde izlenen strateji enflasyon hedeflemesidir.
Bu çerçevede enflasyon ile çaba için tahlil önerisi epeyce açıktır: Kısa vadeli faiz oranını, enflasyon oranındaki artış ve azalış kadar artırmak ve azaltmak, böylelikle gerçek faiz oranını sabit tutmaktır.
Enflasyon hedeflemesi, enflasyon ile gayrete özünde, talep tarafından yaklaşmakta ve faiz oranlarındaki yükselişlerin toplam talebi azaltacağı, böylelikle fiyat artış suratının yavaşlayacağını öngörmektedir.
Ne var ki, enflasyon mal piyasasında oluştuğu için yüksek enflasyonu aslında, mal piyasası aksaklıklarının ortaya çıkardığı bir sorun olarak tanımlamak en doğrusudur.
Mal piyasasında gözlemlenen aksaklıklar da bir ülkenin üretim yapısının sonucudur.
Türkiye üzere birçok yükselen piyasa iktisadının üretim yapısının temelinde yatan ana sorun; üretimde kullanılan hammadde ve girdiyle birlikte makine, teçhizat ve güçte ithal bağımlılıktır.
Buna, mal ve hizmet bölümlerinin dış ticaret açığı da eklenince, döviz kuru değişimlerine hassas bir üretim yapısı karşımıza çıkmaktadır.
Maruz kaldığımız sorun da buradadır.
Esnek kur sisteminde Döviz kurunun kıymeti piyasa kurallarında belirlenmektedir.
Teorik olarak, milletlerarası piyasalara kıyasla yüksek yurtiçi enflasyonun uzun vadede ulusal paranın paha kaybına; yüksek yurtiçi faizin kısa vadede ulusal paranın bedel çıkarına yol açması doğal olarak beklenmektedir.
Uzun vadede enflasyon ve kısa vadede faiz kanalından etkilenen döviz kurunun ne istikamette hareket ettiği sorusunun sağlıklı bir tahlili önemli bir gereksinimdir.
Türkiye’nin mal, para ve döviz kuru piyasalarındaki deneyimi bize göstermiştir ki, döviz kurunun belirlenmesinde enflasyonun kuru yükseltici tesiri faizin kuru düşürücü tesirinden çok daha baskındır.
“Türkiye bir karar vermek durumundadır”
Bundan ötürü yüksek enflasyon-faiz-kur açmazı devamlı karşımıza çıkmaktadır.
Değerle belirtmek isterim ki, Türkiye’nin üretim ve dış ticaret yapısı, enflasyon ile çabaya sırf talep cephesinden değil, birebir vakitte arz zaviyesinden de yaklaşmayı gerektirmektedir.
Enflasyonun kaynağında talep taraflı müspet şoklara arz taraflı negatif şokların eşlik ettiği bir durumda yüksek faiz siyaseti uygulamak, Avrupa Merkez Bankası Başkanı’nın tabiriyle “daha sıkı para siyaseti, yalnızca iktisat üzerindeki daraltıcı etkiyi şiddetlendirirken”; bize nazaran de “yangına körükle gitmeye” benzemektedir.
Çünkü yüksek faiz, finansman maliyetlerini artırdığı için iktisattaki toparlanmayı arz istikametinde engellemekle kalmamakta; yatırım kararlarının ertelenmesine yol açarak üretim kapasitesini de kısıtlamaktadır.
Bu da işsizlik, yoksulluk, hayat pahalılığı demektir.
Türkiye bir karar vermek ve bunu uygulamak için de bir irade ortaya koymak durumuyla karşı karşıyadır.
Ya enflasyon artışına faizleri yükselterek reaksiyon vermeye devam etmek suretiyle enflasyon-faiz-kur sarmalı içerisindeki döngüyü kabulleneceğiz; ya da tüm ekonomik ünitelerin faaliyet ve beklentilerini bozan yüksek faiz siyasetinden kademeli bir biçimde vazgeçerek, enflasyonla çabayı yine tanımlamak ve üretim kanalını temel alan bir siyaset anlayışına geçeceğiz.
Bize nazaran öbür bir alternatif kalmamıştır.
Her iki siyasetin da beraberinde getirdiği risk ve maliyetler olduğu malumlarınızdır.
Birincinin maliyeti aslında ödenmiş, maalesef ödenmeye de devam etmektedir.
İkincisi ise yapısal adımların atılmasını kural koşmaktadır.
İkinci seçenek olan yüksek faiz siyasetinden kademeli bir halde vazgeçmek, her şeyden evvel üretim ve dış ticarette ithal bağımlılığını yapısal bir sorun olarak gündeme almayı ve bununla kıran kırana çabayı işaret etmektedir.
Birinci etapta hammadde-girdi, makine-teçhizat bağımlılığını azaltıcı yapısal adımların atılması kur istikametinden gelen enflasyonist baskının kırılmasının temel taşı olacaktır.
Enflasyon ile çaba arz istikametli yaklaşımın da içerisinde bulunduğu bir siyaset ile başarılacak ve Türkiye bir bedel ödeyecekse, bunu üretim yapısını değiştirmek ve geliştirmek için göze alacaktır.
Ekonomik güvenliğimiz için ayrıca bir yol kalmamıştır.
“Merkez Bankası’nın bağımsızlığı tartışmaya açılmalıdır”
Lakin, sırf enflasyon ile çaba değil, iktisadın tümü için çözülmesi gereken öncelikli bahis, siyaset uygulamasındaki belirsizliğin ortadan kaldırılmasıdır.
Para siyaseti ve merkez bankasını baz alan, kamu maliyesinin rolünün ikinci planda tutulduğu ve enflasyon ile çabayı sırf faize bağlayan siyasetin tahlil üretmede yetersiz kaldığı tecrübelerimizle sabittir.
Kararlı ve istikrarlı para siyaseti uygulanması kadar, kaynakların faal kullanımı önündeki pürüzleri tespit eden ve bunları çözecek olan bir kamu maliyesi yaklaşımına da ülke olarak gereksinim duyduğumuz göz gerisi edilemeyecek bir gerçektir.
Türkiye, faiz kamburundan kurtulmalıdır.
Faiz, uzun vadede üretim sistemine büyük hasarlar vermektedir.
Ülkemiz şu anda dünyada faiz oranın yüksekliği açısından birinci on ülkeden biri, Avrupa’nın da tepesindedir.
Faiz geleceğimizden çalmaktadır.
Bize nazaran hükümetin izlediği iktisat siyaseti doğrudur, bunun üzerinden polemik yaratmak, bittik, tükendik, yandık, mahvolduk demek felaket tellallığıdır, makus niyetliliktir.
Türkiye iktisadı için 1980-2020 periyodu bilgileriyle ulaşılan sonuca nazaran faiz oranı ve enflasyon ortasında uzun devirli bir ilgi bulunmuştur.
Geldiğimiz bu etapta, yeni idare sistemi kapsamında Merkez Bankası’nın bağımsızlığı konusunu mutlak surette tartışmaya açmak hem demokrasinin hem de ulusal iradenin gereğidir.
IMF ve faiz lobisinin oyunlarıyla daha fazla uzaklık alamayacağımız ortadadır.
Davul hükümetin boynundayken, tokmağın oburlarının elinde olması kabul edilemez bir çarpıklıktır.
Özerk ve bağımsız kurumlar ulusal iradenin üzerinde olamaz, olmamalıdır.
“Erken seçim falan yoktur”
Bahçeli konuşmasında erken seçim olmayacağını da kelamlarına ekledi.
Bahçeli, “Tekraren söylüyorum, erken seçim falan yoktur, seçim 2023 yılının Haziran ayında yapılacaktır. Vilayetle de seçim, çabucak seçim, seçim de seçim diyenler bozgun siyasetinin taraftarlarıdır.” diye konuştu.
