Süt kesiminde uzun müddettir yaşanan girdi maliyetleri ve satış fiyatlarına yöönelik meseleler ve tahlil teklifleri konusunda bölüm temsilcileri ortak bir basın açıklaması yayınladı
“Süt üreticileri büyük bir badire içerisindedir, geleceğe inançla bakamamaktadır” denilen basın açıklamasına Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Türkiye Süt Üreticileri Merkez Birliği Genel Lideri Tevfik Keskin, Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği Genel Lideri Kamil Özcan, Türkiye Hayvancılık Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Lideri Ahmet Ertürk, Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği Genel Lideri Mehmet Özkurnaz, KÖY-KOOP Merkez Birliği Genel Lideri Eray Çiçek ve Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği Genel Lideri Sencer Solakoğlu imza koydu.
Ortak açıklamada şu sözlere yer verildi: “Süt, hayvancılık kesiminin lokomotif eseridir. Büyükbaş hayvancılığın ayakta kalabilmesi ve kırmızı et üretiminde meşakkat yaşanmaması fakat sütün istikrarlı ve garantili bir pazara sahip olmasıyla mümkündür. Geçtiğimiz yaz aylarında üretici örgütleri olarak yaptığımız açıklamalarda, hayvancılığın değerli bir imtihandan geçtiğini, üreticilerin umutlarının tükendiğini, ellerindeki hayvanları elden çıkarıp daldan kaçmak istediklerini, bu kuvvetli süreçte üreticilerimizi desteklememiz gerektiğini aksi takdirde çok büyük ve telafisi yılları alacak bir sıkıntıyla karşılaşmamızın kaçınılmaz olacağını belirtmiştik. Maalesef şu an üreticilerimiz başta yem olmak üzere girdi maliyetlerini karşılayabilmek için her ay hayvanlarını kestirerek yahut satmak zorunda kalarak süratle daldan çıkmaktadır.”
“Geldiğimiz nokta, 2008 krizinden hiç ders alınmadığını göstermektedir”
2008 yılının süt hayvancılığı için çok berbat bir yıl olduğu hatırlatılan açıklamada, “Zira yem fiyatları olağandışı formda artmış, süt fiyatları tabana vurmuş, üreticiler damızlıklarını kestirmiş, tüm bunların sonucunda ise et fiyatları tepe yapmıştı. 2010 yılı ortalarında ithalat kapıları evvel aralanmış, sonra da gerisine kadar açılmıştı. Bu krizin ülkemize yalnızca ithalat maliyeti 9,2 milyar dolar olmuştu. Bugün de süt üreticilerinin meselelerine tahlil bulamazsak benzeri sıkıntılarla müsabakamız kaçınılmazdır” denildi.
Ortak basın açıklamasında şu tabirlere yer verildi:
“Bu durumda;
· 2008 krizindeki üzere yaklaşık bir milyon -belki çok daha fazla- damızlık hayvan, kasaba giderse hayvancılığı tekrar nasıl canlandıracağız?
· İthalata yetecek paramız, doğan bir buzağının en az 2 yılda süt verebilecek düzeye gelebildiği düşünüldüğünde bu kadar vaktimiz var mı?
· Dolar’ın 12,55 lira, Euro’nun 14,15 lira olduğu bir ortamda; tanesi 1.950-2.350 Euro (27.592 TL- 33.252 TL) olan damızlık hayvanları hangi paralarla getirteceğiz?
· Kilosu 4,5 Euro’ya (63,68 TL) olan karkası Avrupa’dan nasıl getirteceğiz?
· Üreticilere dağıtılmak üzere kilosu 2,7-3,2 Euro olan (38,20 TL-45,28 TL) besilik hayvanları nasıl getirteceğiz?
· Borç yükü altında ezilen üreticilere hangi imkânlarla kredi kullandırıp bu hayvanları getirttireceğiz?
· Bu maliyetlerle üretim yapıldığında tüketicilerimiz ucuz et ve süt eserlerine nasıl ulaşacak?
· Ağır ithalat talebine paralel yabancı ülke fiyatlarının yükselişini nasıl önleyeceğiz?
· Her şeyden kıymetlisi satıcı ülkeler kâfi sayıda ve kalitede canlı hayvan ve et vermek istemezlerse ne yapacağız?”
Çiğ süt fiyatlarını enflasyon gerekçesiyle frenlemenin aslında dolaylı yoldan enflasyon ithal etmek manası taşdığı kaydedilen açıklamada, “Üreticileri damızlık süt hayvanlarını kesip kesimden çıkmaya iten sebepleri uygun tahlil etmeliyiz. Son devirde çiğ süt fiyatları, enflasyonu artırır gerekçesiyle Besin ve Ziraî Eser Piyasaları İzleme ve Kıymetlendirme Komitesi tarafından belirlenmekte ve Ulusal Süt Konseyi’ne (USK) açıklattırılmakta, kurul işlevsizleştirilip fiyat aslında bir manada frenlenmektedir. Lakin, bunu aşmak için tarafların USK’da bir ortaya gelip maliyetleri de dikkate alarak pazarlık tarzıyla çiğ sütün gerçek fiyatı oluşturulmalıdır. Dünyada özgür piyasa iktisadından bahsedilen hiçbir ülkede bu türlü bir uygulamanın olduğu, olsa bile muvaffakiyete ulaştığı duyulmamıştır. Fiyata yapılan bu müdahale uzun vadede gerek üretici gerek tüketicinin hayrına olacak bir uygulama değildir. Kaynağı kurutmamız halinde et ve sütte yüksek enflasyon kaçınılmazdır. Uzun müddet çiğ süt fiyatlarını sabitlemek, Ulusal Süt Konseyi’nin itinayla hesapladığı maliyet kalemleriyle oynayarak maliyeti düşürmeye çalışmak üreticiyi üretimden uzaklaştırmaktan öteki bir işe yaramaz. Bu biçimde davranarak, bugün bizim üreticilerimize verilmeyen o paraların çok daha fazlasını yarın ithalatla dış ülkelerin üreticilerine vermek zorunda kalırız. Rusya’nın buğdayda uyguladığı yüksek fiyatı ve vergileri unutmamalıyız, yaşananlar söylediklerimizin yanlış olmadığını göstermektedir” denildi.
“HAYVANLARI KASABA GÖNDERİYORUZ”
Milyonlarca üretici ve ailesi”nin ‘hayvanları kasaba gönderiyoruz’ diye çığlık attığı kaydedilen açıklamada, milyarlarca dolar harcanarak oluşturulan damızlıkların kasaba, üretimi artırmak için verilen milyarlarca liralık takviyelerin boşa gitmemesi, 2008 yılında yaşanan krizin tekrar yaşanmaması için üreticilerin sesine kulak verilmesi gerekiği daveti yapıldı.
Açıklamada, “Eğer fiyatlar önümüzdeki devir için hak ettiği oranda revize edilmeden bu halde uygulanmaya devam edecek olursa ne yazık ki hayvanların kasaba gidişi hızlanacak, bunu et krizi takip edecektir. Dünyanın süt bölümü gelişmiş hiçbir ülkesinde, süt üreticileri piyasanın acımasız çarklarına mahkûm edilmemiştir. Bu ülkelerde devlet her vakit üretici lehine olumlu bir ayrımcılık yapmaktadır. Zira bilinmektedir ki, ‘süt üreticisi demek yerinde istihdam’ demektir, ‘süt üreticisi demek milyonlarca aile’ demektir, ‘süt üreticisi demek kentlere göçün önlenmesi’ demektir” denildi.
Ortak basın açıklamasında şu noktalara dikkat çekildi:
“Durdurulamayan yem fiyat artışları hem üreticiyi hem de süt kesiminin geleceğini tehlikeye sokmaktadır. Dövize bağlı gelişen yem fiyat artışları bir türlü durdurulamamaktadır. Son bir yılda süt yemi fiyatı yüzde 51, besi yemi fiyatı yüzde 48, mısır silajı fiyatı yüzde 31, yonca fiyatı yüzde 29, saman fiyatı ise yüzde 15 artmıştır.
Üreticinin süt fiyatı hariç, hiçbir şeye tesirli müdahale edilememektedir. Çiğ süt fiyatları enflasyonu artırıyor gerekçesiyle müdahaleye maruz kalmakta buna karşılık yem fiyatları, ilaç fiyatları, elektrik fiyatları, sanayicilerin satış fiyatları, marketlerdeki tüketici fiyatları hiçbir müdahaleye uğramamaktadır. Enflasyonun yükselişine bir münasebet aranıyorsa sorun yalnızca üretici fiyatlarında değil tüm zincirde aranmalı, tahlillere buradan başlanmalıdır.
Üretici ne olacağını kestiremediği maliyet artışları karşısında nasıl üretime devam edecek, nasıl geleceğini planlayacak? Nasıl işletme ölçeğini büyütecektir? Üreticilerimizi kesimden küstürmemek, üretimden koparmamak, kesime tutunmalarını sağlamak gerekiyor.”
“SÜT/YEM PARİTESİ ÜRETİCİ ALEYHİNE İŞLİYOR”
Eldeki verilerere nazaran üreticinin bir litre çiğ sütü Ekim ayı itibariyle ortalama 3 lira 2 kuruşa sattığı hatırlatılan açıklamada, “Bu ayda yemin kilosunu da 3 lira 30 kuruşa satın almıştır. Bir litre süt satarak alabileceği yem bir kilo bile etmemekte, 0,92 kilo etmektedir. Bu parite son yılların en düşük paritesidir. Yetkililerde şöyle de bir inanış olduğunu görüyoruz; artırım yapılan ayda fiyata süt teşvikini de ekleyerek 1,3’te sabitlemeye çalışalım, sonraki aylarda ne olursa olsun. Lakin iş maalesef o denli değil, üstte görüldüğü üzere tavsiye fiyat Temmuz-Aralık ortasında 6 ay mühletle sabitlenmiştir ancak parite Ekim ayına kadar 1,03’ten 0,92’ye gerilemiştir. Bu gerilemenin sebebi yeme gelen zamlardır. Yetkilileri belirlenen pariteyi sütün sabitlendiği periyot boyunca muhafazaya yönelik önlem almak için de gayret göstermeye davet ediyoruz” tabirlerine yer verildi.
“ÇİĞ SÜT FİYATI 4,95 TL OLMALI”
Ortak basın açıklamasında, “Üreticilerimiz yemin kilosuna Ekim ayında 3 lira 30 kuruş ödemişlerdir. 1,5 pariteye nazaran eline geçmesi gereken fiyat 4 lira 95 kuruş olmalıdır. Bunun altındaki fiyat sürdürülebilirlikten ve üreticilerimizin beklentilerinden uzaktır. Kesimde bu problemlerin devam etmesi halinde süt üreticilerinin ziyan görmesine ve yabancı ülkelerin çiftçilerinin ithalat yoluyla finanse edilmesine neden oluruz.
Üreticilerimiz Dünya fiyatlarını takip etmektedir. Ulusal Süt Konseyi’nin 3 lira 20 kuruşluk fiyatına nazaran 100 litre için ele geçen brüt fiyat 25,60 Euro’dur. 3 lira 2 kuruş net fiyata nazaran ele geçen fiyat ise 24,16 Euro’dur.
Gelişmiş ülkelerde 100 litre çiğ süt fiyatları ise şöyleydi; Yeni Zelanda’da 38,80 Euro, ABD’de 34,46 Euro, AB’de ise ortalaması 38,00 Euro’dur. Görüldüğü üzere gelişmiş ülke üreticileri talep ettiğimiz fiyatı almaktadırlar.
Ulusal Süt Kurulu, pariteyi göz önüne alarak üreticilerin beklentilerine karşılık verecek fiyatı 3’er aylık devirler halinde açıklamalı ve paritenin korunması sağlanmalıdır. Örneğin; 4 lira 95 kuruşluk fiyat açıklaması 1 Aralık 2021 ile 28 Şubat 2022 tarihleri ortasında geçerli olmalı, sonrasında güncellenmelidir” denildi.
“HAYVANCILIK ULUSAL GÜVENLİK MESELESİ”
“Hayvancılık ülkemiz için bir ulusal güvenlik meselesidir” denilen açıklamada, “Ülkemizde 1 milyondan fazla süt işletmesi, 250 binden fazla da besi işletmesi vardır. Bu işletmelerde mali kıymeti 55 milyar liradan fazla olan süt üretimi, 41 milyar liraya yakın da kırmızı et üretimi gerçekleşmektedir. Bunun derisi, sakatatı, üretilen ve endüstriye aktarılan süt ve et eserleri, buna bağlı 7,6 milyar dolarlık ciroya sahip yem kesimi, 340 milyon dolara yakın dış ticareti, marketi, nakliyecisi, veteriner doktoru derken birçok bölümün buradan geçimini sağladığı söylenebilir. Böylesine kıymetli bir dalın bel kemiği süt hayvancılığıdır.
Devletimizden daha evvelki periyotlarda uyguladığı üzere hayvancılığımızın gelişimine değerli katkılar yapan süt primi, süt tozu takviyesi üzere teşvik uygulamaları başta olmak üzere öteki takviyelerde de dalımızın aktüel taleplerine nazaran siyasetler uygulamasını bekliyoruz.
Pandemi bize çok büyük dersler verdi. Paranız da olsa gücünüzü üretimden alamıyorsanız her türlü dayatmalara ve baskılara boyun eğmek zorunda kalabilirsiniz. Bilhassa harikulâde devirlerde istediğiniz fiyatlara değil dayatılan fiyatlara eser almak zorunda kalır, vatandaşımızın gereksinimini lakin o denli karşılayabiliriz” tabirlerine yer verildi.
