Vergi Yöntem Kanunu’na “elektronik defter beratı” ve “elektronik muhasebe fişi” tarifleri ekleniyor; mükelleflere, defter ve evraklarını elektronik ortamda ibraz edilebilme imkanı sağlanıyor.

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan ve Meclis Başkanlığı’na sunulan Vergi Yöntem Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Vergi Tarz Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor.

Buna nazaran, yararlanılması yeminli mali müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibrazı kaidesine bağlanan muafiyet, istisna, ziyan mahsubu ve gibisi mevzularda, tasdik raporunun ilgili mevzuat ve mezkur unsurun üçüncü fıkrasındaki müddet içerisinde ibraz edilmemesi durumunda, mükellefe bildirim edilmek kuralıyla 60 günlük bir mühlet verilecek, bu müddet içinde verilmesi halinde tasdik raporu vaktinde verilmiş sayılacak.

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, karı kolay tarzda tespit edilenler ile defter tutmak mecburiyetinde olan hür meslek erbabı ve çiftçiler, kelam konusu Kanun kapsamındaki dokümanları düzenleme zaruriliği bulunmayanlara yaptırdıkları işler yahut onlardan satın aldıkları mallar için işi yapana yahut malı satana imzalatacakları masraf pusulası düzenlenecek. Vergiden muaf esnaf için düzenlenen sarfiyat pusulası, bu şahıslar tarafından verilmiş fatura kararında olacak. Sarfiyat pusulası, malın teslimi yahut hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenecek, bu mühlet içerisinde düzenlenmeyen sarfiyat pusulası hiç düzenlenmemiş sayılacak.

Kanun teklifiyle kimi durumlarda masraf pusulası yerine kabul edilebilecek evraklara ait düzenlemeler de hayata geçiriliyor. Bu kapsamda hususta öngörülen hallerde banka, ödeme kuruluşu ve PTT tarafından düzenlenen evraklar ile Kanun uygulamasında doküman düzenleme yükümlülüğü bulunmayan kamu kurum ve kuruluşlarının tabi oldukları öbür ilgili mevzuat dahilinde düzenledikleri dokümanlar sarfiyat pusulası yerine kabul edilecek; bu hallerde mükellefler tarafından ayrıyeten masraf pusulası düzenlenmesine gerek kalmayacak.

Vergi mahremiyeti kararları, yetkili ortak, yönetici ve çalışanlara da uygulanacak

Düzenlemeyle kelam konusu Kanun’a, “elektronik defter beratı” ve “elektronik muhasebe fişi” tarifleri ekleniyor. Buna nazaran, elektronik defter beratı, elektronik ortamda tutulan defterlere ait olarak Gelir yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen standartlara uygun bilgileri içeren ve Gelir yönetimi Başkanlığı tarafından onaylanmış elektronik belge; elektronik muhasebe fişi ise biçim kararlarından bağımsız olarak Gelir Yönetimi Başkanlığı tarafından belirlenen standart ve içeriğe uygun olarak elektronik ortamda düzenlenen, imzalanan, koruma ve ibraz edilebilen muhasebe fişine ilişkin elektronik kayıtlar bütünü biçiminde tanımlanıyor.

Teklifle, mükelleflerin defter ve dokümanlarını elektronik ortamda ibraz edilebilmesine imkan sağlanırken, vergi mahremiyetine ait kararların elektronik defter, doküman ve kayıtların oluşturulması, imzalanması, iletilmesi ve saklanması konularından rastgele biri için hizmet verme konusunda yetkilendirilen mükelleflerin ortak, yönetici ve çalışanları hakkında da uygulanması imkanı getiriliyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca, tutulması ve düzenlenmesi zarurî defter, kayıt ve dokümanların, mikro sinema, mikro fiş yahut elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması yahut bu kayıt ortamlarında saklanmasının yanı sıra mikro sinema, mikro fiş yahut elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla ibraz edilmesine de müsaade verilmesi yahut mecburilik getirilmesi için yetki veriliyor.

Maliyet bedeline dahil edilecek sarfiyatlar

Düzenlemeyle Vergi Adap Kanunu’ndaki iktisadi değer kıymetlerinin değerleme ölçütleri ortasına “alış bedeli” de ekleniyor.

İktisadi değerlerin değerleme ölçüsü olarak dikkate alınan “maliyet bedeli” tarifine girmesi zarurî olan ve olmayan ögeler kapsamlı sayılarak kelam konusu Kanun’a dercediliyor. Böylelikle uygulamada tereddütlere neden olan, maliyet bedeline zarurî yahut ihtiyari olarak dahil edilmesi öngörülen sarfiyatlar sayılarak maliyet bedelinin nelerden oluştuğunun açıklığa kavuşturulması hedefleniyor.

Buna nazaran, iktisadi değerin, iktisap edilmesi yahut kıymetinin artırılmasıyla direkt ilgili gümrük vergileri, gümrük kurulları, yükleme, boşaltma, nakliye ve montaj masrafları; iktisadi değerin iktisap edilmesi yahut pahasının artırılmasıyla direkt ilgili fotoğraf ve harçlar, noter, tapu, mahkeme, kıymet tespiti, danışmanlık, komite ve ilan sarfiyatları; iktisadi değerin finansmanında kullanılan kredilere ilişkin faiz sarfiyatları ve bunlara ait kur farklarının emtiada emtianın stoklara girdiği tarihe kadar, başka iktisadi değerlerde ise iktisadi değerin envantere alındığı hesap devrinin sonuna kadar olan kısmı ile kelam konusu kredilere ait sarfiyatlar; iktisadi değerin stoklara yahut envantere alındığı tarihe kadarki depolama ve sigorta masrafları ile gayrimenkullerde mevcut bir binanın satın alınarak yıkılmasından ve yerinin tesviyesinden mütevellit masraflar, maliyet bedeline dahil edilecek.

Gayrimenkullerle direkt ilgili olması kuralıyla bunların envantere alındığı hesap periyodu sonuna kadar alınan hibeler maliyet bedelinden indirilecek. ???????Mükelleflere, iktisadi değerin (emtia hariç) iktisap edilmesi yahut bedelinin artırılmasıyla ilgili özel tüketim vergisi, indirilemeyecek katma paha vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ile kaynak kullanımını destekleme fonunu, maliyet bedeline dahil edebilme yahut genel masraflar ortasında gösterebilme hürlüğü getiriliyor.

Teklifle, Kanun’a değerleme ölçüsü olarak eklenen “alış bedeli”, bir iktisadi değerin satın alma bedeli olarak tanımlanıyor. Buna nazaran, iktisadi bir değerin iktisap edilmesiyle ilgili öteki masraflar alış bedeline dahil edilmeyecek.

Tekrar değerleme oranı düzenlemesi

Vergi Metot Kanunu’nda yapılan değişiklikle “Enflasyon düzeltmesi, tekrar değerleme oranı ve yine değerleme” başlığı düzenleniyor. Buna nazaran, tam mükellefiyete tabi ve bilanço temeline nazaran defter tutan gelir yahut kurumlar vergisi mükellefleri, enflasyon düzeltmesi yapanlar ile kayıtlarını TL dışında öteki bir para ünitesiyle tutmalarına müsaade verilenler hariç, enflasyon düzeltmesi yapma kaidelerinin gerçekleşmediği hesap periyotlarının sonu prestijiyle bilançolarına dahil bulunan amortismana tabi iktisadi değerlerini ve bunlar üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları, kanun teklifinde belirlenen koşullar doğrultusunda yine değerleyebilecek.

Tekrar değerleme yapılacak yılın ekim ayında bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yİ-ÜFE’de meydana gelen ortalama fiyat artış oranı, tekrar değerleme oranı olarak dikkate alınacak. Kendilerine özel hesap periyodu tayin olunan mükellefler için özel hesap periyodunun başladığı takvim yılına ilişkin oran temel alınacak. Süreksiz vergi periyotları prestijiyle yapılacak değerlemede temel alınacak tekrar değerleme oranı ise bir evvelki yılın Kasım ayından başlamak üzere; 3, 6 ve 9’uncu aylarda bir evvelki 3, 6 ve 9 aylık devirlere nazaran Yİ-ÜFE’de meydana gelen ortalama fiyat artış oranı temel alınmak suretiyle belirlenecek.

Yine değerlemede iktisadi değerlerin bedelinde meydana gelen bedel artışı, yine değerlemeye tabi tutulan iktisadi değerlerin her birine isabet eden kıymet artışı detaylı olarak görünecek formda bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecek.

İktisadi değerlerini bu fıkra kapsamında yine değerlemeye tabi tutan mükellefler bu değerlerini, yine değerleme sonrasında bulunan kıymetleri üzerinden amortismana tabi tutmaya devam edecek.

Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen bedel artışı meblağının, sermayeye ek edilme dışında rastgele bir biçimde diğer bir hesaba nakledilen yahut işletmeden çekilen kısmı, bu sürecin yapıldığı periyot karı ile ilişkilendirilmeksizin bu periyotta gelir yahut kurumlar vergisine tabi tutulacak.

Yine değerlemeye tabi tutulan iktisadi değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara isabet eden pasifte özel bir fon hesabında gösterilen paha artışları motamot amortismanlar üzere muameleye tabi tutulacak.

Her yılın tekrar değerleme oranı lakin o yıla ilişkin değerlemede nazara alınabilecek. Tekrar değerlemenin rastgele bir yıl yapamamasından yahut değerleme oranının düşük uygulanmasından ötürü daha sonraki yıllarda geçmiş devirlere ait yine değerleme yapılamayacak.

Hesap periyodu içinde etkine giren iktisadi değerler için faale girdiği hesap periyodunda, yine değerleme yapılmayacak.

(Sürecek)

Sizce Türkiye, parlamenter sisteme dönmeli mi?