Diyarbakır’da Roma İmparatorluğu periyodundan kalma 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi’ndeki hafriyatlarda, üzerinde ABD’nin kuruluş sembolü olan bir rozet bulundu. Rozetin bölgeye nasıl geldiği merak uyandırdı.
2014 yılından beri hafriyat çalışmalarının sürdüğü Çınar ilçesindeki Zerzevan Kalesi’nde, şimdiye kadar Roma periyodu Mithras tapınağı, savunma kulesi, kilise, idare binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları üzere birçok eser ortaya çıkarıldı. UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ndeki Zerzevan Kalesi’nde bu defa bir rozet bulundu. Rozetin ilgi odağı olmasının nedeni ise üzerindeki semboller. Rozetin üzerinde ABD’nin kuruluş sembolleri yer alıyor.
AMERİKA’NIN KURULUŞ SEMBOLLERİ VE SLOGANLARI
amerikaninsesil.com’da açıklamalarına yer verilen Hafriyat Lideri ve Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aytaç Coşkun rozetin üzerinde Latince “E Pluribus Unum” yazısının yer aldığını söyledi. Sembolün ABD’nin kuruluş yıllarına kadar gittiğine vurgu yapan Coşkun, “Üzerindeki motif epey ilgi alımlı. Motifin Amerika’nın kuruluş sembolü olduğunu gördük. Rozet ya da düğme olarak düşünüyorduk. Üzerindeki arma Amerika’nın kuruluş sembolü. Amerika 1776’da kuruldu. 1782’de buna misal bir motif çizildi. Üzerinde Latince “E Pluribus Unum” yazısı var. Bu, Amerika’nın birinci resmi sloganıydı. Benzerilerini araştırdık, benzerlerine baktığımız vakit Amerika’da birinci kez buna benzeri düğmelerin ya da sembollerin kullanıldığı devir 1850’ler, askerlerin üniformalarının düğmeleri olarak kullanılıyor. Rozetin üzerindeki motif ise 1902’lerden itibaren Amerika’da üretilmeye başlanmış. Hem Amerika hem İngiltere üretimleri var. 1902’den sonra 1914’te tekrar Birinci Dünya Savaşı’nda asker üniformalarında düğme biçiminde kullanılıyor” dedi.
“NEREDEN GELDİĞİNİ BİLMİYORUZ”
Coşkun, rozetin Zerzevan’a nasıl geldiğini bilmediklerini belirterek, rozetin ABD’nin kuruluş periyoduna denk geldiğini tabir etti. Coşkun, sembollerin hala ABD’de kullanıldığını söyleyerek, “Arkeolojik hafriyatta bu yapıtın çıkması epey ilgi cazibeli. Rozetin toprağın altında kaldığı müddet Amerika’nın kuruluş yılına denk geliyor, çabucak öncesi ya da tam kuruluş devrine denk geliyor. Bu da epey değişik bir durum. Semboller daha evvel kullanılan, Amerika’nın kuruluş sembolü ve birçok yerde karşımıza çıkıyor. 13 ok, 13 tane yıldız, kartalın ağzındaki parşömen, bunların hepsinin bir manası var. Amerika’da uzun bir mühlet kullanılmış motif günümüzde de hala kullanılıyor” diye konuştu.
NASIL GELDİ?
Rozetin Diyarbakır’a nasıl geldiği konusunda kesin bir bilgi yok. Kimi varsayımlarda bulunan Coşkun şunları söyledi:
Rozetin üzerindeki incelemelerin sürdüğünü tabir eden Coşkun, çalışmaların tamamlanmasının akabinde rozetin müzede sergilenebileceğini söyledi.
